KAPILAROSKOPIA
Dr hab. n. med. Małgorzata Michalska-Jakubus
Dr hab. n. med. Joanna Bartosińska
Rejestracja: 81 5323647 (pacjenci tylko po wcześniejszej konsultacji przez lekarza w Poradni Kliniki Dermatologii)
Kapilaroskopia jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną obrazowania naczyń mikrokrążenia przy użyciu mikroskopu świetlnego. Polega na oglądaniu pod odpowiednim powiększeniem (20-200 x) włosowatych naczyń krwionośnych skóry zazwyczaj w obrębie wałów paznokciowych palców rąk lub stóp. Pozwala na ocenę kształtu naczyń, przepływu krwi w naczyniach oraz stwierdzenie obecności ewentualnych zmian patologicznych takich, jak wynaczynienia, obrzęk i włóknienie. Ze względu na bezpieczeństwo, dostępność oraz możliwość wielokrotnego powtarzania metoda ta znajduje coraz szersze zastosowanie w diagnostyce i monitorowaniu schorzeń przebiegających z zaburzeniami krążenia włośniczkowego. W stanach patologicznych w obrazie kapilaroskopowym obserwuje się bowiem szerokie spektrum zmian morfologicznych pętli i ich układu. Niekiedy zestawienie tych zmian daje obraz swoisty dla danej jednostki chorobowej.
W Klinice Dermatologii, Wenerologii i Dermatologii Dziecięcej UM w Lublinie od 2009 roku wykonywane są badania wideokapilaroskopowe przez doświadczonych w tym zakresie lekarzy specjalistów. Wideokapilaroskopia jest nowocześniejszym wariantem kapilaroskopii, w której oceny naczyń włośniczkowych skóry dokonuje się za pomocą specjalnej kamery przesyłającej obraz na monitor komputera. Dzięki temu, możliwa jest komputerowa analiza i archiwizacja obrazów kapilaroskopowych. Pozwala na dokładną ocenę i porównywanie obrazów uzyskanych w trakcie kolejnych wizyt kontrolnych.
Wskazania do kapilaroskopii
Kapilaroskopia jest wykorzystywana głównie w reumatologii oraz angiologii. Zasadniczym wskazaniem do wykonania badania kapilaroskopowego jest objaw Raynaud, czyli napadowe bielenie/zasinienie skóry palców pod wpływem zimna lub stresu emocjonalnego. Badanie jest szczególnie istotne w różnicowaniu pierwotnego objawu Raynaud (tzn. niezwiązanego z chorobą układową) od wtórnego objawu Raynaud w przebiegu układowych chorób tkanki łącznej / chorób reumatycznych), zwłaszcza w przypadku podejrzenia twardziny układowej. Badanie wykorzystuje się zarówno do diagnostyki, jak i monitorowania postępu choroby. Ponadto kapilaroskopia odgrywa pomocniczą rolę w diagnostyce innych autoimmunizacyjnych chorób tkanki łącznej takich, jak zapalenie skórno-mięśniowe czy toczeń rumieniowaty.
Wskazania:
- Objaw Raynuad oraz inne zaburzenia naczynioruchowe kończyn, np. akrocyjanoza (stałe zasinienie, ochłodzenie palców /dłoni/stóp nasilające się pod wpływem zimna oraz nadpotliwość dłoni/stóp)
- Twardzina układowa i inne układowe choroby tkanki łącznej.
- Powikłania naczyniowe w przebiegu cukrzycy, choroba Bürgera, zapalenia naczyń, zespół antyfosfolipidowy.
- Niektóre inne choroby skóry, w tym łuszczyca.
Kapilaroskopia – przygotowanie do zabiegu
- Na 3 tygodnie przed wykonaniem badania nie wolno wycinać, „odsuwać” czy „rozpuszczać” oskórka (tzw. „skórek”) paznokci.
- Paznokcie nie mogą być pomalowane lakierem ani pokryte innego typu produktami do manicure; lakier należy zmyć co najmniej 2 dni przed badaniem, pozostałe produkty co najmniej 2 tygodnie
- Na 6 godzin przed badaniem nie należy spożywać alkoholu, pokarmów i napojów zawierających kofeinę (np. kawy), mocnej herbaty oraz palić papierosów
- Jeżeli stan zdrowia na to pozwala, na 6 godzin przed badaniem należy odstawić leki rozszerzające naczynia krwionośne.
- W dniu badania nie należy stosować kremów na okolice wałów paznokciowych ani stosować na tą okolicę środków do dezynfekcji rąk.
Kapilaroskopia – przebieg badania
- Do gabinetu należy zgłosić się min. 20 minut przed badaniem. Czas ten potrzebny jest na adaptację cieplną, czyli „przystosowanie się” naczyń krwionośnych skóry do temperatury pomieszczenia, w którym wykonywane jest badanie (ok. 20-22°C). Jest to szczególnie ważne w okresie jesienno-zimowym.
- Kapilaroskopia jest wykonywana przy pomocy ruchomej kamery. Przed przyłożeniem kamery, na wały paznokciowe aplikuje się specjalny olejek w celu zwiększenia przezierności oskórka. Ocenie poddaje się wały paznokciowe palców II-V (bez kciuków) obu dłoni. Badanie trwa około 10-15 minut.
- Badanie jest w pełni bezpieczne dla pacjenta – nieinwazyjne i bezbolesne.
- Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania badania (z wyjątkiem nieodpowiedniego przygotowania). Badanie nie powoduje żadnych działań niepożądanych.